Kuźnię zamieszkiwało wówczas około 4,5 tysiąca ludzi. Dziś ich liczba podchodzi pod sześć tysięcy. Swój dynamiczny rozwój wioska zawdzięczała Fabryce Obrabiarek Rafamet. Zakład ściągał tu ludzi, kusząc atrakcyjną pracą i nowymi mieszkaniami na skraju lasu. Potwierdzają to Roman Łobos i Jan Kalemba, autorzy monografii o fabryce, w której napisali: „Dzięki Rafametowi aktywizującemu miasto, Kuźnia Raciborska stała się ważnym ośrodkiem przemysłowym w regionie raciborskim. Zakład odegrał decydującą rolę w przeobrażeniu struktury społecznej i demograficznej Kuźni i jej okolicy, wpłynął na rozwój handlu, gospodarki komunalnej, sieci placówek usługowych, przyczynił się również do uatrakcyjnienia tej miejscowości.”
Oaza spokoju
Nie wszystkie plany rozwojowe młodego miasta udało się jednak zrealizować. Numer czwarty pisma „Życie Rafametu i Kuźni Raciborskiej” z 1992 r., wydany z okazji 25-lecia nadania praw miejskich donosi, iż finanse miasta i kłopoty zaopatrzeniowe utrudniły władzom zrealizowanie wszystkich zaplanowanych inwestycji. Z perspektywy czasu może i dobrze się stało, że Kuźni nie było dane specjalnie się rozrosnąć. Dziś jej kameralność, spokój i mały ruch uliczny czynią z niej atrakcyjną miejscowość dla osiadłych tu ludzi. Grażyna Ogonowska przeprowadziła się tu 32 lata temu z Wrocławia. - Wiem, czym jest mieszkanie w wielkim mieście, dlatego nie wyprowadziłabym się stąd. Jestem zadowolona z ciszy i spokoju. Podobnie miejskiego zgiełku nie brakuje Beacie Sobieraj, jeszcze do niedawna raciborzance. - Mieszkam tu niedługo, bo od pięciu lat. Przeprowadziłam się z Raciborza głównie przez wzgląd na dzieci. Lepiej tu, spokojniej, ciszej, nie ma takiego ruchu.
Od dymarek po hutę
Pierwsze wzmianki o Kuźni Raciborskiej pochodzą z 1641 roku. Zarządca dawnego księstwa raciborskiego Octavian Seger von Segenberg założył na karczowisku leśnym “Potępa” osiedle hutnicze Segenberg. Powstały kuźnice z dymarkami do wytapiania rudy, tartak i warsztat wyrobu gontów. Rok później wybudowano drugą kuźnicę „Naślepiów” i kaplicę pw. Św. Marii Magdaleny. Zobowiązał proboszcza z Markowic do odprawienia w niej w ciągu roku pięciu nabożeństw dla smolarzy i hutników. Kolejne stulecie przyniosło znaczy rozwój hutnictwa żelaza. Dymarki zastąpiły wysokie piece fryszowskie. Pierwszy tego typu piec w Kuźni powstał w 1746 r. Rok następny zaznaczył się dwoma wydarzeniami. Pierwszym było ustawienie na rynku figury wotywnej św. Jana Niepomucena, daru hrabiego Sobecka. Przeprowadzono też spis, z którego wynika, że osadę zamieszkiwało 274 osób. W 1791 r. zakłady hutnicze przejął król pruski. W 1804 roku uruchomiono szkołę, a w 1813 r., na południe od osady, uruchomiono tzw. Nową Kuźnię z fryszerkami i gwoździarnią.
Kolejowe przyspieszenie
Przełom w rozwoju osady nastąpił z chwilą uruchomienia w 1846 r. linii kolejowej Kędzierzyn – Racibórz. Połączenie to wpłynęło ożywienie produkcji hutniczo-metalowej na skalę przemysłową. Osada stale rozwijała się, czego przejawem były targi organizowane od 1866 roku w każdą sobotę, czy budowa nowej szkoły w 1883 roku. Liczba mieszkańców osady przekroczyła już tysiąc, a Nowej Kuźni - 650. W połowie dziewiętnastego wieku wygaszono ostatnią fryszerkę, a w 1893 roku uruchomiono nowoczesną odlewnię żeliwa. 1 lipca 1907 roku Hutę „Nadzieja” przejęła raciborska firma W. Hegenscheidta, zajmująca się produkcją okuć budowlanych i obrabiarek dla kolei. W Kuźni Raciborskiej wytwarzano modele oraz odlewy żeliwne. Te ostatnie trafiały do zakładu macierzystego w Raciborzu, w którym odbywała się obróbka mechaniczna i montaż maszyn.
Pasmo reorganizacji
W czasie drugiej wojny hutę w Kuźni rozbudowywano pod kątem dodatkowej produkcji części silników dla lotnictwa. Dzieła nie ukończono. W styczniu 1945 r. załoga uciekła przed zbliżającą się Armią Czerwoną, która zdobyła Kuźnię 29 stycznia. 18 maja tegoż roku władze ludowe utworzyły na tym terenie gminę z miejscowościami: Kuźnia Raciborska, Turze, Budziska, Siedliska, Ruda, Ciechowice, Solarnia. Zakład wznowił działalność w połowie 1946 roku jako Fabryka Wyrobów Metalowych “Rafo”, obecny “Rafamet”. W 1947 r. uruchomiono szkołę zawodową. Rok później gmina wzbogaciła się o bibliotekę. Początek 1973 roku to kolejna reorganizacja lokalnych struktur władzy. Powstaje Miejsko-Gminna Rada Narodowa oraz urząd miasta i gminy. Mapa zmieniła się ponownie w styczniu 1977 roku, kiedy to połączono gminę Rudy z Kuźnią Raciborską, z siedzibą urzędu w tej ostatniej. Do gminy przyłączono też Rudę Kozielską i Jankowice; jej obszar urósł do blisko 127???? hektarów. Liczba mieszkańców przekroczyła 12,2 tys. Ostatnie przekształcenia przeżyła gmina w 1999 roku wraz z reformą administracyjną. Odtąd w jej skład wchodzą miasto Kuźnia Raciborska oraz sołectwa Turze, Siedliska, Budziska, Ruda, Jankowice, Ruda Kozielska, Rudy wraz z przysiółkami Biały Dwór, Brantołka, Kolonia Renerowska, Paproć, Podbiała, Przerycie i Szybki.
Komentarze