Starziki miyszkali daleko od Katowic, w małyj fesztrowni kole Rud Raciborskich. Ostatni roz tam byli trzi lata tymu, jak Francik chodził ostatni rok do szkołki. Teraz Maryjka juzaś jest tak daleko, na bezrok idzie do szkoły. Ni mocie pojyncio, jak sie radowali z takij wesołyj nowiny. Starzik Alojz jest fesztrym i dycko im opowiadoł o swojich leśnych przigodach. Jak byli u niego bez lato, to chodzili śnim do lasa na jagody i grziby. Starzik umioł tyż piyknie łosprowiać o wszystkich leśnych stworzyniach i znoł, kaj kery strom i wszystki zieliny. Godzinami im dycko opowiadoł, co to ciekawego ujrzoł przi obchodzie lasa. Rudzkie lasy som łogromnie wielki i starzik Alojz dziynnie musioł piechty poranoście kilometrow zrobić, bo niy wszyndzi sie do autym abo moplikiym przejechać. Już łońskigo roku mieli do nich jechać na Godni Świynta, ale Maryjka sie rozchorowała i niy mogli sie z chałpy nikaj ruszyć.Piyrszy roz bydom bez zima na fesztrowni u starzika, toż radości było mocka. Tu, w Katowicach, majom świynta Bożego Narodzynio przi plastikowyj chojince, a u starzika bydzie na pewno prawdziwo chojinka.Dziyń przed Wilijom tata ich zawioz na banhow i razym z mamom siedli do cuga, kery ich mioł zawiyźć do Rybnika. Tata przijedzie do starzikow dziepiyro w sama Wilijo, bo jeszcze musi iść do roboty.Jak przijechali do Rybnika, starzik już na peronie czekoł. Francik z daleka go widzioł w tyj jego feszterskij czopce. Stary, wysłużony „maluch” zawioz ich szczyńśliwie na miejsce. W leśniczowce starka ich zaroz ciepłym tejym z dzikij róże prziwitała, bo mroz przeca był siaroński. Śniega tyż nasypało tela, że nawet mama niy pamiyntała, kiedy tako zima łostatni roz była.U starki w kuchni już było czuć świyntami. Kołoczym woniało czy jakomś babkom, aż ślinka Francikowi szła na te wszystki starczyne maszkety. Jeszcze sie dobrze niy rozpakowali, jak Maryjka przileciała z izby jakoś markotno ku mamie i godo:– Starka jeszcze chojinki ni mo wcale postawionyj, przeca my już nasza w Katowicach tydziyń tymu postawiyli.– Bo chojinka sie dziepiyro we Wilijo z rana stawio i stroji – pedziała starka – a niy tak wczas. Niy wiym, co to za moda miesionc najprzod chojinka stawiać. Jo za dziecka pamiyntom, że nasz tatulek we Wilijo nikedy dopiyro sztyndra na gorze szukoł, a my sie niyciyrpliwiyli, kiedy bydymy strojić nasz krisbaum.– Rano pudymy we trojka do lasa po chojinka. Sami se łobierecie, kero sie wom bydzie podobać – pedzioł starzik i naloł se szolka ciepłego tyju, do kerego cyknoł se trocha rumu z pyrtulki. – Tam w lesie, kole paśnika rosnom piykne jodełki. Na pewno sie wom keroś spodobo.We wilijo rano starzik zrobiył łogiyń w kominku i Maryjki obudziyło trzaskani polonego drzewa. Francik tyż już niy społ, bo tela wszystkich wrażyń naroz. Kto to widzioł, żeby spać szło delij. Najgorzij, że niy bydom śniodanio jeść, przeca we Wilijo pościć trzeba. Francik jednak niy wytrzimoł i poszoł za czuchym do komorki, w keryj na regale leżała blacha wonioncego kołocza ze syrym. Udłubnył se dwie posypki i konsek wystowajoncego znad blachy łokrojka. Niy zdonżył tego jeszcze do gymby wstyrczyć, jak go starka w tyj komorce dopadła na goroncym uczynku. Dostoł po pazurach chłabinkom świyrkowom i klapsa w rzić. To go tam wcale niy bolało, bo starka by ni miała sumiynio za taki coś fest prziwalić. Najgorsze jest to, że terazki cołki rok bydzie bity, bo kto we Wilijo dostanie... – usłyszoł od mamy. Tako gańba!Starzik go zaroz wzion w obrona:– Niy starej się, Franciczku! Jo za bajtla tyż tak dycko mojij starce popadowoł i niy był żech bity cołki rok. To tak yno godajom, żeby dzieci straszyć.– Ty mi tu niy psuj dzieci, stary zbereźniku! Spróbuj mi sie dzisioj chycić gorzołki, to bydymy widzieć, czy to prowda!– Jeszcze bych ci musioł coś pedzieć, że kto po chopie we Wilijo wrzeszczy, ale sie niy byda z tobom wadziył.***Starzik Alojz wzion mało sikiyrka, flinta (no bo kery feszter bez flinty chodzi we Wilijo po lesie...) i poszli we trojka po chojinka. Śniega jeszcze w nocy dosypało świyżego i starzik padoł, że to „ponowa”, teraz idzie świyże ślady od zwierziny policzyć. Nojbardzij sie Maryjce ta droga ciągła, bo nojkrotsze nogi, a śniega aż pod pas miała. Doszli jednak ku tymu paśnikowi, kaj starzik dycko siano dlo jelyni i sornikow wozi bez zima. Tam zaroz blisko przi paśniku rosła cołko szkołka młodych świyrczokow i jodełek.– No Maryjko! Som my na miejscu – padoł starzik Alojz. – Wybier se teraz chojinka.– Jako se mom wybrać, kiedy żodnyj chojinki niy widza, yno jakiś chochoły połoblykane w kożuchach tu stojom. Niy wiym, czy to som chojinki, czy jakiś bałwany!– Idź yno Francik i otrzyńś ji ta jodełka z kraja, coby jom widziała.Francik tyż zaroz przeskoczył przez zumiynt i już szarpie jednego „bałwana” za rynka. Ledwa otrzyns jodełka ze śniega, wyskoczył spod nij mały zajączek, kery sie trzyns abo ze strachu, abo tyż ze zimna, bo mroz był siaroński. Wszyjscy patrzom na boroczka i czekajom, co to teraz bydzie. Chyba go starzik niy zastrzeli – myśli Maryjka – i patrzy błagalnie na starzika.Starzik sie yno ośmioł i położył rynka na Maryjczynej głowce. Zając tymczasym stanył na zadnich szłapach, żeby pokozać, że ni ma wcale taki mały i wystraszony. Otrzepoł sie ze śniega i ludzkim głosym sie odzywo:– Jo niy wiym, czamu ci ludzie nom te chojinki z lasa kradnom!– Pomału niy bydymy sie mieli kaj przed mrozym skryć. Dziepiyro żech se tu fajne gniozdko zrobiył, w kerym mioł żech sie zamiar usnyć spokojnie, a już mi keryś tyn śniegowy daszek na głowa ściepoł.Dwie wiywiórki, kere po sośnie skokały, zaroz niżyj zeszły i jedna przez drugo zaczły sie uskargować:– Ni mom żodnych zapasow na zima, bo mi jakieś synki wszystki orzechy, kere żech procnie musiała zbiyrać, z dziuple w starym dymbie wybrali. Niy był żeś to ty, synku, kiej żeś zającowi chałupka zepsuł?Żeby nom tyż w lesie jaki dzieciątko zrobić i chojinka nastrojić, to ni ma żodnego. Yno brać z lasa to umicie, jak niy jagody, maliny i grziby bez lato, to jeszcze teraz nom w zimie spokoju niy docie. Keby chocioż roz kery przinios do lasa jaki orzech abo konsek piernika we Wilijo, toby my wos chwoliły, a tak to najwyżyj wom szyszkom z wiyrchu mogymy fronknyć w palica. Może sie wom łoświyci te wasze sumiyni.Spomiyndzy młodych świyrczokow wyszoł na aleja sornik i godo:– Wy tak wywióry niy wyszkantujcie na ludzi, bo niy wszyjscy som jednacy. Bo weźcie se na przikłod naszego myśliwca. Chocioż nas czasym tom swojom flintom straszy, to keby niy łon, to co by my teraz żarli w lesie, jak wszystko śniegiym zasute? Jednak kożdy dziyń nom przinosi do paśnika świyżego siana. Dzikom sypie pod dymbym dymbionki, kere dzieci ze szkoły w Rudach nazbiyrały latym. Jo by dzikom psinco doł, jakby mi cołko zegroda zryły i wszystki zimioki z pola pozeżyrały, a nasz feszter jednak ni ma taki.– A mie nic do zeżarcio jeszcze niy doł! – powiedzioł lis, kery wyskoczył na pojstrzodek placyku przed paśnikiym i swojim ryszawym łogonym szmajtnył zającowi przed nosym.– Ty jeszcze mosz co do narzykanio, ryszoku! Jo bych była fesztrym, to ci zaroz śrotym futerko podziurawia. Już żeś zapomnioł, kto na wiosna z fesztrownie wszystki kury podusiył i z kurnika powynosił? Ze szpice jodełki zaskrzeczała sroka.- No! Tyś tyż ni ma świynto! – odezwoł sie kos, kery siedzioł na jarząbinie i wydziubowoł zmarznyte czerwone kulki.– Prziznej sie yno, kto mi z gniozda ukrod dwa świyżo śniesione jajka, złodziejko jedna.Długo jeszcze dzieci ze swojim starzikiym fesztrym słuchały przekomarzanio sie leśnyj zwierziny. Nadziwić sie ni mogły, że to rychtyk prowda, że zwierzynta poradzom we Wilijo ludzkim głosym godać.Po tym wszystkim Maryjka i Francik powiedziały starzikowi Alojzowi, że niy chcom już prawdziwyj chojinki w doma na fesztrowni, yno ta kole paśnika przidom postrojić, żeby zwierzina aby roz wiedziała, że ludzie niy som tacy źli.Zaszli nazod na fesztrownia, nabrali do koszykow marchewki, jabłek, orzechow i dymbionek, załadowali wszystko na sonki i przijechali ku jodełce przi paśniku. Na dole, żeby zajączki mogły siongnyć, powiesili na sznorkach marchewka i płonki. Trocha wyżyj powiyszali kłaki i siano dlo sornikow. Na samyj szpicy powiesili konsek szpyrki dlo sikorkow i kowolikow, a orzechy wciepli wywiorkom do dziuple w starym dymbie. Zaś pod nim wysypali pełny koszyk dymbionek dlo dzikow. Niych roz majom zwierzynta prawdziwo chojinka postrojono maszketami w lesie.Prziśli potym du dom zmochani i zmarznyci, ale tak uradowani, że zapomnieli o prezyntach od dzieciątka. Ale tak doprowdy to dzieciontko niy wiedziało, kaj te prezynty położyć. Chojinka postrojono stoła daleko w lesie, a w doma, w starczynyj izbie, stoło we wazoniku na stole pora gałązek jodłowych. Wol niy wol, dzieciontko położyło prezynty pod stołym.A kto niy wierzi, że zwierzina poradzi we Wilijo ludzkim głosym godać, niych idzie w tyn świynty wieczór do nojbliższego lasa i przistroji zającom i sornikom chojinka marchewkom i płonkami. Na pewno usłyszy podziynkowanie.
Komentarze