Dr Dawid Keller z muzeum demitologizuje informację, jakoby przed wojną Rybnik zajął drugie miejsce w konkursie zazieleniania miast polskich – po Poznaniu.
Przedwojenny Rybnik słynął z troski o zieleń. Nie znaczy to jednak, jak mówi się od lat, że tuż przed wojną był drugi w konkursie na najbardziej zielone i ukwiecone miasto w kraju. Dr Dawid Keller z muzeum dowodzi, że to mit, który zaczął się od tekstu Teodora Augustyna, intendenta w psychiatryku zamieszczonej w publikacji "70-lecie Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku 1886-1956".
Teoria intendenta
"Miasto Rybnik zaczęło pięknieć dopiero po przejęciu przez Polskę [sic!]. Czyste było już zawsze, ale teraz [sic!] zakładano skwery i kwietniki i w kilku latach stało się jednym z najwięcej [sic!] posiadających zieleni i kwiatów w Polsce. Pod tym względem Rybnik zajął drugie miejsce w Polsce [sic!], za Poznaniem, na podstawie wyniku konkursu jaki swego czasu w tym kierunku został ogłoszony. [...] Przy takich osiągnięciach dobrą musiała być działalność komisji upiększania miasta, jak również i zasługi zarządu miasta niewątpliwie były duże." – pisze Teodor Augustyn.
– Wkrótce wieść ta zaczęła żyć własnym życiem. W opracowaniu poświęconym ówczesnemu burmistrzowi Władysławowi Weberowi podano już nawet, że był to Ogólnopolski Konkurs Zazieleniania Miast Polskich w 1938 roku. Autorzy nie wskazali, skąd wzięli nazwę i datę. Informację jednak powielono, tylko czy było w niej choć źdźbło prawdy? – pyta Dawid Keller i daje odpowiedź w tomie "Szkice z dziejów zieleni miejskiej w Rybniku".
Wnioski z kwerendy
Kwerenda prasy lokalnej, ogólnopolskiej, branżowej (czasopism Związku Miast Polskich, informacje Towarzystwa Popierania Plantacyj Miast Rzeczypospolitej – wcześniej Komitetu Plantacyjnego Miast Rzeczypospolitej) nie potwierdziła informacji. Podobny efekt dało wertowanie akt w archiwach w Katowicach, i Raciborzu. W internecie też nic nie ma. Dawid Keller twierdzi co więcej, że nawet proste porównanie danych (na poziomie inwentarzy do zespołu "Akta miasta Poznania" przechowywanego w archiwum w Poznaniu) pokazało, że jakiekolwiek analogie Rybnika i Poznania w dziedzinie zieleni nie miały sensu.
– To były zupełnie odrębne kategorie i ów "zwycięzca" prowadząc liczne inwestycje miał do dyspozycji, choćby organizacyjnie, samodzielną dyrekcję ogrodów – podkreśla dr Keller. Czy zatem pokolenia karmiły się bajką? Muzealnik uważa, że byłoby to uproszczenie. Rybnik pod rządami Władysława Webera dbał o miasto. Była to chlubna kontynuacja tradycji z wcześniejszej niemieckiej epoki. Jednak ich skala musiała być proporcjonalna do budżetu oraz powierzchni, a gdzie tam Rybnikowi do Poznania. Trudno powiedzieć, czy był zrzeszony w towarzystwie popierania plantacji i czy miejski ogrodnik brał udział w zjazdach ogrodników komunalnych, organizowanych co około rok od 1933. Jeżeli jednak tak było, to nasuwa się inne, choć mało prawdopodobne rozwiązanie zagadki.
Docenione starania
– Otóż w czasie zjazdu w 1938 zorganizowano konkurs (trudno powiedzieć, czego miał on dotyczyć – sprawozdania są pod tym względem dość ubogie w treść i o niczym takim nie wspominają), w którym istotnie Rybnik lub też ogrodnik miejski zajął rzeczoną drugą lokatę – zaznacza dr Keller. Coś więc jest na rzeczy, niemniej skala i rozgłos przedsięwzięcia był niewielki. – Zrozumiałe będzie wówczas zarówno milczenie źródeł prasowych i archiwalnych, jak i kształt legendy. Niezależnie od innych czynników trzeba podkreślić, że taka pozycja była odczytywana przez władze miasta jako docenienie działań podejmowanych przez cały okres po 1922 roku – podsumowuje pracownik rybnickiego muzeum.
Komentarze