Większość uzdrowiskowych zabytków, takich jak pijalnia wód czy Dom Zdrojowy, zostało wybudowanych w stylu szwajcarskim. Jest on typowy dla kurortów powstających w drugiej połowie XIX wieku. Jednak wśród pouzdrowiskowych zabytków mamy też dwa cenne przykłady architektury funkcjonalistycznej. Jest to tak zwany „Hutnik” (dzisiejszy sąd) i willa Józefa Wilczaka (dziś szkoła muzyczna).
Styl funkcjonalistyczny w Polsce rozkwitał w okresie międzywojennym, zwłaszcza w województwie śląskim. Opierał się na klasycznym kanonie krzyżujących się poziomych i pionowych linii, na kształcie łuku, walca i koła. Patrząc na te budynki można odnieść wrażenie, że budowano je z klocków figur geometrycznych. Styl ewoluował w tak zwany niemiecki modernizm, czyli Bauhaus.
Huta „Baildon” została wybudowana na rok przed wybuchem wojny na uboczu uzdrowiska. Dziś w budynku mieści się siedziba jastrzębskiego sądu. Dawne sanatorium było obliczone na około 60 łóżek oraz posiadało własne łazienki z pięcioma wannami do kąpieli solankowych. W czasie niemieckiej okupacji
Baildon pełnił nadal rolę lecznicy dla pracowników hut, a później został zamieniony na szpital wojskowy. Po zakończeniu wojny funkcjonował jako Dom Wypoczynkowy Kas Chorych Huty Pokój im. Stanisława Skrzyckiego, a po scentralizowaniu funduszu wczasów jako „Hutnik” Funduszu Wczasów Pracowniczych. W 1961 r. budynek został przekazany opiece zdrowotnej i po modernizacji uruchomiono w nim w 1963 r. Szpital Miejski, który działał do końca lat 90. W latach 2004-2005 na potrzeby Sądu Rejonowego przeprowadzono gruntowny remont oraz dobudowano nową część budynku. Znajdują się tu pomieszczenia dla kierownictwa sądu, a także sześciu jego wydziałów i sale rozpraw. Pomieszczenia poddasza wykorzystano na salę konferencyjną z zapleczem oraz bibliotekę.
Willa Józefa Witczaka powstała w 1937 roku. Do wybuchu wojny służył jako jastrzębska rezydencja mecenasa Józefa Witczaka, mieszkającego wówczas w Katowicach. Po wojnie władze ludowe ulokowały w budynku kilka rodzin, w tym Mikołaja Witczaka juniora wraz z żoną Jarmiłą. Po ich śmierci w latach siedemdziesiątych budynek został przemianowany na „Dom Partii”. Od 1990 r. mieści się w nim Państwowa Szkoła Muzyczna I i II Stopnia w Jastrzębiu-Zdroju.
Opracowano na podstawie: http://mapa3d.jastrzebie.pl/, Biuletyn Galerii Historii Miasta nr 7, luty 2008.
www.jastrzebie.pl
Komentarze