W 1832 roku jeden z proboszczów zawiadomił Kurię, że rybnicki duszpasterz niemal codziennie odprawia msze św. z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Biskup polecił farorzowi postępować tak, by nie było to sprzeczne z prawem kanonicznym, nie odrzucając przy tym całkiem starych obyczajów.
Józef Kolarczyk
W dziejach pierwszej rybnickiej parafii zdarzały się też konflikty między Kurią Biskupią i proboszczem. Jedna z takich spraw miała miejsce w 1832 roku, za czasów urzędowania księdza proboszcza Michała Schneidera, który duszpasterzował w mieście w latach 1808-1837.
Wówczas to doszło do poważnej interwencji Kurii Biskupiej w stare zwyczaje kultu Najświętszego Sakramentu w parafii rybnickiej.
Donos na kult Najświętszego Sakramentu
Cała sprawa zaczęła się od donosu, jaki wniósł na ręce wikariusza generalnego proboszcz parafii pod wezwaniem Świętej Marii Magdaleny w Chorzowie ksiądz Józef Beder (1773-1855). Kapłan ten, który był przedtem wikariuszem w Rybniku poinformował kurię, że niemal codziennie w rybnickim kościele parafialnym odprawia się msze św. śpiewane z wystawieniem Najświętszego Sakramentu, co było sprzeczne z przepisami kanonicznymi Kościoła. W związku z tym zażaleniem, które do Wrocławia wpłynęło 28 stycznia 1832 roku wikariusz generalny ksiądz kanonik Daniel Lutassek (1787-1857, od 1831 kanonik wrocławski, od 1838 biskup) zażądał od proboszcza Schneidera, aby ten bezzwłocznie przesłał mu do wglądu porządek nabożeństw w swoim kościele parafialnym.
Zgodnie ze starym obyczajem
W odpowiedzi wysłał ksiądz proboszcz obszerny opis wszystkich nabożeństw, podczas których zgodnie ze starym obyczajem kapłan wystawia w monstrancji bądź cyborium Przenajświętszy Sakrament dla adoracji publicznej. W spisie tym ksiądz proboszcz Schneider tak zestawił i opisał nabożeństwa z wystawieniem: „Suma z wystawieniem odprawiana jest w pierwsze święto Bożego Narodzenia, w pierwsze święto Wielkanocy i w pierwsze święto Zielonych Świątek. W uroczystość Bożego Ciała o godzinie 6 rano odprawiana jest cicha msza św., po której wyrusza procesja do Jankowic, gdzie w tym dniu jest największy odpust w roku przy filialnym kościele Bożego Ciała, tam odprawiana jest suma z procesją teoforyczną wokół kościoła, a po południu uroczyste nieszpory z procesją. Podczas oktawy Bożego Ciała w kościele parafialnym w Rybniku codziennie odprawiana jest suma z wystawieniem i procesją wokół kościoła z Przenajświętszym Sakramentem, wieczorem zaś nieszpory i procesja teoforyczna. W niedzielę i następny czwartek po święcie Bożego Ciała odprawiana jest uroczysta suma z wystawieniem, a następnie procesja teoforyczna przez ulice miasta do czterech ołtarzy.”
W 1806 roku Franciszek Oleśny przeznaczył 200 talarów na cztery msze św. śpiewane z wystawieniem Najświętszego Sakramentu w wyznaczonych przez niego dniach: w uroczystość Narodzenia i Wniebowzięcia Matki Boskiej, w dzień św. Anny i w dzień św. Franciszka Salezjańskiego.
Ceremonie na zamówienie
Odprawiane też były uroczyste sumy z wystawieniem Najświętszego Sakramentu na prywatne zamówienia osób, instytucji i gmin, tak jak to poniżej zostało to spisane:
„Każdy z siedmiu rybnickich cechów rzemieślniczych raz w roku zamawiał uroczystą sumę z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Każda z 26 gmin należących wówczas do parafii zamawiała w roku po trzy sumy z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Magistrat rybnicki zamawiał sumę z wystawieniem Najświętszego Sakramentu przed wyborami do Rady Miejskiej, również przy zaprzysiężeniu nowo wybranych radnych, co się zawsze odbywało w kościele podczas uroczystego nabożeństwa. Zaprzysiężenie nowo zaciągniętych poborowych do wojska zawsze odbywało się w kościele po uroczystej sumie zakończonej błogosławieństwem monstrancją z Najświętszym Sakramentem. Po corocznych żniwach odprawiana jest suma dziękczynna za zebrane plony oraz w intencji rolników, tzw. „msza żniwna”, zakończona błogosławieństwem monstrancją z Najświętszym Sakramentem. W niedzielę Quinquagesima i przez dwa kolejne dni odbywa się w parafii 40-godzinne nabożeństwo, każdy dzień tego nabożeństwa rozpoczyna suma z całodziennym wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Po każdym komunikowaniu udziela kapłan błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem, niekiedy aż trzykrotnie przed południem.”
Dyplomatyczny nakaz Kurii
Z wykazu przesłanego przez księdza proboszcza Schneidera do Kurii Biskupiej wynikało, że doniesienie z Chorzowa nie całkowicie było prawdziwe, gdyż wcale nie 365, ale tylko 115 razy w ciągu roku w rybnickim kościele parafialnym odprawiane były nabożeństwa z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Ale i tak było to sprzeczne z przepisami Kościoła, co też kuria ostro zganiła.
Rybnicki proboszcz wyjaśnił, że wielokrotnie zwracał już parafianom uwagę na łamanie ustanowionych przepisów kościelnych i tym samym na konieczność zniesienia tego zwyczaju, lecz ludzie zawsze mają tę sama odpowiedź: „Nam biedakom potrzebne jest Boskie błogosławieństwo, prosimy przeto pokornie nam takowego nie odmawiać!” Po tym wyjaśnieniu Kuria Biskupia poleciła proboszczowi umiejętnie postępować i w oparciu o mądrość duszpasterską przyjmować od wiernych zamówienia na nabożeństwa z wystawieniem Najświętszego Sakramentu tylko wtedy, kiedy nie jest to sprzeczne z wymogami ustalonymi przez prawo kanoniczne, nie odrzucając przy tym całkiem starych obyczajów. Tekst ten można przeczytać także w aktualnym numerze "Nowin".
Komentarze